Şarbon ile ilgili söylentiler nedeniyle hepimizin kafası karışık. Şarbon gerçekten yaygın mı? Şarbonlu ne kadar et satıldı, satıldı mı? Bilmiyoruz. Emin değiliz ama her zaman satılmış olduğunu düşünüp ona göre davranmakta yarar var.
Şarbon, Bacillus anthracis adı verilen bakterilerin neden olduğu akut bulaşıcı bir hastalıktır. İnsandan insana bulaşmamasına rağmen ot yiyen hayvanlar ile temasta bulunulması durumunda ortaya çıkar. Tedavi edilmemesi durumunda ölümle sonuçlanabilen bildirimi zorunlu bir hastalıktır.
Belirti ve bulgular
Şarbonun belirtileri hastalığın nasıl bulaştığına bağlı olarak değişir. Ciltte bulunan yaraya bulaşırsa deri şarbonu, sporları solunduğunda akciğer enfeksiyonu, hasta bir hayvandan elde edilmiş et yendiğinde de bağırsaklarda hastalık yapabilir.
Kuluçka süresi genellikle 1 ila 7 gündür ama bazı vakalarda 2 aya kadar uzayabilir.
Deri şarbonu
Başlangıçta deriyi tutan şarbondur. Böcek ısırığını andıran kabarık bir yumru gibi başlar, daha sonra bir kesecik (kabarcık), sonra da merkezde karakteristik bir siyah alan ile ağrısız bir ülsere dönüşür. Komşu bölgedeki lenf bezleri şişebilir. Deri şarbonundan ölümler uygun antibiyotik tedavisi ile nadirdir.
Akciğer şarbonu
Sporlar solunduğunda oluşabilir. Başlangıçta grip benzeri hastalığa neden olur ancak birkaç gün sonra şiddetli solunum problemleri ve şok gelişebilir. Ölüm genellikle şiddetli semptomların başlamasından 1 ila 2 gün sonra meydana gelir.
Bağırsak şarbonu
Kontamine et yedikten sonra bağırsak şarbonu oluşabilir. Mide bulantısı, iştahsızlık, kusma, ateş, karın ağrısı, kanlı kusma ve şiddetli ishal belirtileri gözlenir. Bağırsak şarbonu olguları % 60 oranında ölümcüldür.
Tedavi
Özellikle akciğer şarbonu için hızla antibiyotik tedavisi önemlidir. Bazı durumlarda, antraks sporlarına maruz kaldığından şüphelenilen kişilere önleyici antibiyotikler de verilebilir.
Peki Biz ne yapacağız?
Alacağımız önlemler nedir?
*Çiğ ete yada sakatata çıplak elle (eldivensiz) dokunmayın. Etteki bakteriler elimizdeki sıyrıklardan bulaşabilir ve deri şarbonu gelişebilir.
*Et ve süt tüketmeden önce 15 dakikadan az olmamak kaydıyla kaynatın. Kaynamaya başladıktan 15 dk sonra risk ortadan kalkar.
* Ultra High Temperature(UHT) ile sterilize edilmiş sütleri tercih edin. Pastörize sütler, çiğ sütler ve günlük süt çeşitleri en az 15 dk kaynatmayı unutmayın.
*Dışarıdan hamburger, köfte, markasız açık sucuk yemeyin. Zira iyi pişmemiş, içi çiğ kalmış kısımlarda bakteri olabilir.
*Çok bilindik marka olmak şartıyla şarküteri tüketilebilirsiniz. Ancak bunlar kaynatılmadığı için sporlar canlı kalabilir.
*Açık dondurma tüketmeyin. En şık pastane bile olsa bu dondurmayı hangi sütle yaptığını bilmediğimiz için risk taşıyor. Kapalı paketli dondurmaların üzerinde üretim tarihini kontrol ederek tüketin.
*Topraktan uçuşan bakteri sporları solunum yoluyla etkileyebilir ve akciğer şarbonuna neden olabilir. Bu nedenle özellikle gübreleme yaparken bitki ekerken eldiven, maske, gözlük kullanın.
